Projektując dom, szczególną uwagę należy zwrócić na konstrukcję dachu, która stanowi nie tylko zwieńczenie budynku, ale przede wszystkim jego ochronę przed warunkami atmosferycznymi. Jednym z kluczowych elementów więźby dachowej jest murłata – element konstrukcyjny, który łączy dach ze ścianami budynku. Ten niepozorny, ale niezwykle istotny komponent wymaga szczególnej uwagi zarówno na etapie projektowania, jak i podczas montażu.
Czym jest murłata w konstrukcji dachu?
Murłata to pozioma belka drewniana, która stanowi podstawę całej konstrukcji dachowej. Jest ona układana bezpośrednio na ścianach nośnych budynku, tworząc solidną bazę dla pozostałych elementów więźby dachowej. Szczególnie istotna jest jej rola w przypadku dachu jętkowego, który wymaga precyzyjnego rozplanowania wszystkich elementów konstrukcyjnych. Standardowo wykonuje się ją z drewna sosnowego lub świerkowego klasy minimum C24, które charakteryzuje się odpowiednią wytrzymałością i trwałością.
Wymiary murłaty są ściśle związane z wielkością i konstrukcją dachu. Najczęściej stosowane przekroje to 14×14 cm lub 16×16 cm, choć w przypadku większych konstrukcji dachowych mogą być stosowane belki o wymiarach 18×18 cm. Wybór odpowiedniego przekroju jest kluczowy dla zapewnienia stabilności całej konstrukcji i prawidłowego przenoszenia obciążeń.
Drewno używane do wykonania murłaty musi być odpowiednio wysuszone, o wilgotności nieprzekraczającej 18%. Materiał powinien być pozbawiony sęków, pęknięć i innych wad, które mogłyby osłabić jego właściwości konstrukcyjne. Przed montażem drewno należy zaimpregnować środkami przeciw grzybom, pleśniom i owadom.
Funkcje i znaczenie murłaty
Murłata pełni kilka kluczowych funkcji w konstrukcji dachowej. Przede wszystkim odpowiada za równomierne rozłożenie ciężaru dachu na ściany nośne budynku. Działa jak swoista poduszka rozkładająca obciążenia, zapobiegając punktowym przeciążeniom, które mogłyby prowadzić do uszkodzeń ścian.
W konstrukcji dachu murłata stanowi również bazę montażową dla krokwi. To do niej przytwierdza się te elementy za pomocą specjalnych złączy ciesielskich, najczęściej na jaskółczy ogon lub z wykorzystaniem kątowników stalowych. Prawidłowe połączenie murłaty z krokwiami ma kluczowe znaczenie dla stabilności całej konstrukcji dachowej.
Kolejną istotną funkcją murłaty jest ochrona ścian przed zawilgoceniem. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej izolacji przeciwwilgociowej między murłatą a ścianą, skutecznie zapobiega się podciąganiu wilgoci z muru do konstrukcji drewnianej. Jest to szczególnie ważne dla trwałości zarówno samej murłaty, jak i całego dachu.
Rodzaje i typy murłat
W praktyce budowlanej spotykamy różne warianty murłat, dostosowane do konkretnych potrzeb konstrukcyjnych. Przed ich montażem kluczowe jest prawidłowe deskowanie dachu, które stanowi podstawę dla całej konstrukcji. Murłata pojedyncza to najprostsze i najczęściej stosowane rozwiązanie, szczególnie w przypadku prostych konstrukcji dachowych. Składa się z jednej belki drewnianej o odpowiednim przekroju, ułożonej na całym obwodzie ścian nośnych.
Murłata podwójna znajduje zastosowanie w bardziej złożonych konstrukcjach dachowych, gdzie występują większe obciążenia. System ten składa się z dwóch równoległych belek, które zapewniają lepsze rozłożenie ciężaru i większą stabilność konstrukcji. Jest to rozwiązanie szczególnie popularne w regionach o intensywnych opadach śniegu.
W przypadku dachów kopertowych lub wielopołaciowych stosuje się murłaty narożne, które wymagają szczególnej precyzji wykonania połączeń. Murłaty te muszą być odpowiednio docięte pod kątem, aby zapewnić idealne dopasowanie elementów konstrukcyjnych.
Montaż i mocowanie murłaty
Przed przystąpieniem do montażu murłaty konieczne jest odpowiednie przygotowanie wieńca żelbetowego. Właściwe wykonanie tego etapu jest równie ważne jak montaż kontrłat, które później będą stanowić kolejną warstwę konstrukcyjną dachu. Powierzchnia musi być równa, oczyszczona i zagruntowana. Na tak przygotowanym podłożu układa się izolację przeciwwilgociową, najczęściej w postaci papy termozgrzewalnej lub specjalnej folii.
- Przygotowanie podłoża poprzez dokładne oczyszczenie i wypoziomowanie wieńca
- Ułożenie izolacji przeciwwilgociowej na całej długości ścian
- Nawiercenie otworów pod kotwy mocujące
- Osadzenie kotew chemicznych lub mechanicznych
- Ułożenie murłaty i jej wypoziomowanie
- Dokręcenie nakrętek kotwiących z odpowiednim momentem
Kotwienie murłaty do wieńca wykonuje się za pomocą specjalnych kotew stalowych, rozmieszczonych w odstępach co 1-1,5 metra. W przypadku rejonów narażonych na silne wiatry, rozstaw kotew powinien być zmniejszony do 0,8-1 metra. Każda kotew musi być zabezpieczona antykorozyjnie.
Najczęstsze błędy i problemy
Podczas realizacji konstrukcji dachowej można spotkać się z różnymi błędami wykonawczymi. Szczególnie ważne jest prawidłowe wykonanie wszystkich elementów, włącznie z kalenicą dachu, która stanowi zwieńczenie całej konstrukcji. Najpoważniejszym z nich jest nieprawidłowe kotwienie murłaty do wieńca. Zbyt duże odstępy między kotwami lub ich niedokręcenie mogą prowadzić do destabilizacji całej konstrukcji dachowej.
Uwaga! Brak lub niewłaściwa izolacja przeciwwilgociowa pod murłatą to błąd, który może prowadzić do szybkiej degradacji drewna i powstania zagrzybienia. Zawsze stosuj wysokiej jakości materiały izolacyjne i dokładnie zabezpieczaj połączenia.
Kolejnym częstym problemem jest wykorzystanie nieodpowiednio wysuszonego drewna. Zbyt wilgotny materiał będzie się odkształcał podczas wysychania, co może prowadzić do powstania szczelin i osłabienia konstrukcji. Drewno powinno być sezonowane i posiadać certyfikaty potwierdzające jego jakość.
Konserwacja i ochrona murłaty
Prawidłowa konserwacja murłaty rozpoczyna się już na etapie montażu. Kluczowe jest zastosowanie odpowiednich preparatów impregnacyjnych, które zabezpieczą drewno przed biologiczną degradacją. Impregnację należy przeprowadzać na wszystkich powierzchniach belki, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc styku z innymi elementami konstrukcyjnymi.
Regularne przeglądy konstrukcji dachowej powinny obejmować kontrolę stanu murłaty. Szczególną uwagę należy zwrócić na miejsca połączeń z krokwiami oraz punkty kotwienia. Wszelkie nieprawidłowości, takie jak zawilgocenie czy pojawienie się grzybów, wymagają natychmiastowej interwencji specjalisty.
W trakcie użytkowania budynku warto pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej wentylacji przestrzeni dachowej. Dobra cyrkulacja powietrza zapobiega gromadzeniu się wilgoci, która mogłaby negatywnie wpływać na stan murłaty i innych elementów drewnianych.
